فریبا افکاری: هیچ خیری بالاتر از نیکوکاری در کنار سایر عزیزان در بنیاد حامیان نیست.
فریبا افکاری همیار کارمند صندوق اندوخته نیکوکاری بنیاد حامیان
خانم فریبا افکاری از خیرین حساب اندوخته نیکوکاری دانشگاه تهران، رئیس کتابخانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران است که ماهانه به دانشگاه کمک می‌کند. ایشان هم چنین عضو انجمن بین‌المللی نسخ خطی کمبریج نیز هستند. افکاری در گفتگو با خبرنگار بنیاد حامیان دانشگاه تهران، از درس اخلاقی کار خیر و توصیه به مسئولین می‌گوید.
مشروح گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
ابتدا خودتان را معرفی کنید و درباره سوابق علمی- پژوهشی خود توضیح مختصری دهید.
فریبا افکاری رئیس کتابخانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران از سال ۹۲ هستم. من کارشناسی ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسی ارشد نسخ خطی و آثار کمیاب را از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد و دکتری را در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی از دانشگاه تهران اخذ کردم.
سال ۱۳۶۹ با قبولی در رشته کارشناسی‌ارشد نسخه شناسی، جذب دانشگاه تهران شدم و از همان سال استخدام کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شدم و در بخش نسخ خطی به پژوهش و فهرست‌نگاری مشغول شدم و حاصل این کارها انتشار جلد ۱۹ فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه است.
به خاطر علاقه‌مندی به حوزه پژوهش و نقد کتاب، سال‌‌ها با خانه کتاب و سرای اهل قلم همکاری دارم و چند دوره داور جشنواره کتاب سال و جشنواره فارابی بودم.
چرا بنیاد حامیان را برای انجام کار خیر انتخاب کردید؟
من از ابتدای ورودم به دانشگاه تهران، متوجه شدم که فکر ایجاد کتابخانه مرکزی دانشگاه، با اهدای مجموعه ۳۳۰ جلدی کتابخانه شخصی استاد سید محمد مشکات استاد دانشکده الهیات بوده است. از انجایی که دانشگاه هنوز در آن زمان کتابخانه نداشت، این کتاب‌ها در مسجد و دانشکده هایی مثل علوم نگهداری می‌شد. در ادامه فکر ایجاد کتابخانه مرکزی به وجود می‌آید.
من فکر می‌کنم چقدر این کار باارزش است چون سبب ایجاد مرکزی شد که سال‌‌ها ماندگار است و خیرش به اساتید و دانشجویان می‌رسد. این کار خیر سبب جذب منابع بیشتر و اوقاف بیشتر می‌شود. من شاهد بودم مجموعه های اهدایی و کتابخانه‌های شخصی علی اصغر حکمت، سعید نفیسی، فرخ غفاری، یحیی مهدوی، و بسیار از اساتید و دانشجویان دیگر نیز بعدها به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اهداء شد.
من فهمیدم که مجموعه‌ای در دانشگاه تهران شکل گرفته که بانیان، واقفین و خیرین آن از خود دانشگاه تهران هستند و برکات آن مجموعه نصیب اهالی دانشگاه می‌شود. فهمیدم هیچ خیری بالاتر از نیکوکاری در کنار سایر عزیزان در این مجموعه نیست و این افتخار را دارم که سهم کوچکی در گسترش و پایداری امر خیر در دانشگاه تهران داشته باشم؛ چرا که من به عنوان دانشجوی دانشگاه تهران، از سرمایه های دانشگاه استفاده کردم و رشد کردم و الان باید سهم خودم را ادا کنم و خوشحالم که این اتفاق درمورد من افتاد.
اقدامات خیر چه درس اخلاقی برای خود ودیگران داشته‌است؟
دغدغه اخلاق، رشد و تعالی بشر است و اخلاق، بشر را در تمام ساحت‌ها، زیبا و ستودنی می‌کند و موجب خودسازی می‌شود.
نیکوکاری، وقف یا خیربودن باید بخشی از سبک زندگی ما شود و صرفا مادی نیست، بلکه نیت خیر داشتن هم در رفتار ما اثرگذار است و سبب می‌شود ملکه ذهن ما شود. همیشه چیزی که در ذهن اتفاق می‌افتد، در رفتار هم متجلی می‌شود.
انجام کار خیر موجب خرسندی و رضایت خاطر فرد می‌شود و سپس عواقب امور خیر به دیگران می‌رسد. بزرگترین تاثیر بر من این بوده است که خودم هم نیکوکار باشم و توفیق آن را داشته باشم که دیگران را هم دعوت کنم و این باعث شادمانی من است. مهمترین درس اخلاقی در این باب این است که خیر بودن یک فضیلت انسانی و ارزشمند است.
به افرادی که تصمیم دارند در انجام کار خیر مشارکت کنند، چه توصیه‌ای دارید؟
فرد باید اشتیاق انجام کار خیر را داشته‌باشد و در ادامه از طریق فعال کردن دیگران به انجام کار خوب الگویی برای دیگران و به عبارتی اثرگذار باشد. پس تقلید در این حوزه یکی از بهترین تشویق‌ها است. روان سالم با امور خیر رابطه دارد، ما جذب اخلاق و رفتار نیکوکاران می‌شویم و مشوق برای انجام کار خیر است. هرکسی در هر جایگاه و شغل و حرفه می تواند نیکوکار باشد. این نیکوکاری می تواند در عرصه ها عمومی یا حوزه تخصصی فرد در جریان باشد.
هیچ‌وقت کار خیر را کم و ناکافی ندانیم، کار خیر در گذر زمان تاثیر‌گذار است و مهم می‌شود. محبت و نوع‌دوستی نوعی مسئولیت‌پذیری در قبال اجتماع، همکاران، اساتید و دانشجویان است. مثلا در بعد دانشجویی، دانشجویی که فارغ‌التحصیل است، با اهدا کتاب به دانشکده، یک خیر است؛ یا هزینه های کتاب یک دانشجو را در سال تحصیلی پرداخت می‌کند.
به نظر شما آیا به مقوله فعالیت‌های خیری در دانشگاه‌های کشور توجه شده‌است؟
من خیلی خوشحالم که بنیاد حامیان در دانشگاه تهران متولی فعالیت‌های خیری است و برای به دست آوردن جایگاه واقعی خود نیازمند کار تبلیغی است، همان کاری که کشور‌های دیگر خیلی از ما جلوترند.
همچنین، جای کار‌های داوطلبانه در سطوح مختلف جامعه خالی است. کار داوطلبانه کار ارزشی است و بدون هیچ چشم‌داشتی باید آن را انجام داد. در خیلی از کتابخانه‌های کشور‌های خارجی مثل کتابخانه ملی بریتانیا، کنار درب ورودی، صندوقی گذاشتند که وجوهات مردم را جمع می‌کند، این به این معنی نیست که دانشگاه نیازمند مقداری پول است، بلکه این فرهنگ خاصی را تبلیغ می‌کند که شما احساس کنید برای ورود به این مرکز علمی ارزش قائلید و سعی می‌کنید کمک‌های مادی و معنوی انجام دهید.
ما باید به افراد اعتماد ببخشیم که حافظ و حامی وقف آنها هستیم. وقتی فردی احساس کند که دانشگاه از آن کار خیر حراست می‌کند و شرایط با تغییر مسئولیت ها عوض نمی‌شود، این موجب اعتماد و جذب خیران دیگر نیز می‌شود. من در کتابخانه‌مرکزی شاهد این اعتماد‌سازی‌ها و زنجیره جذب‌ها بودم.
چه توصیه‌ای به مسئولین در راستای حمایت از دانشجویان دارید؟
توجه به نیاز های دانشجویان در هر سطحی مهم است. این نیاز‌‌سنجی دانشجویان را می‌توان با پژوهش و استعلام دقیقی انجام داد که هر دانشجو چه نیاز‌هایی دارد. شناسایی استعداد‌ها و حمایت‌از ایدهای دانشجویان امری مهم است.
ما نباید دانشجو را در انجام کار پژوهشی تنها بگذاریم، چون دانشجو اهداف عالی در زمینه‌های مختلف مثل تولید، صنعت، خدمات فرهنگی، هنری و… را دنبال می‌کند. دانشجو باید احساس کند که دانشگاه در این مسیر حمایتش می‌کند.
به عنوان سوال آخر، آیا نکته‌ای است که دوست داشته‌باشید به آن اشاره کنید؟
ما در عین حال که کارشناس هستیم، می‌توانیم علایق پژوهشی و تحصیلی خود را هم ادامه بدهیم و این هم در کار و هم در رشته تحصیلی به ما کمک می‌کند و ارتباطاتمان را گسترش می‌دهد. از این طریق، تجربیات خودمان را به همکاران و نسل بعدی هم منتقل کنیم که این علاوه‌بر اینکه بخشی از وقف و نیکوکاری است، زکات علم هم می‌باشد.
در آخر من یک پیشنهاد می‌دهم: جامعه دانشگاهی را بعد از اتمام تحصیل و خدمت رها نکنیم، مثلا بنیاد یا انجمنی داشته باشیم مثل انجمن دانش‌آموختگان، اساتید و کارمندان دانشگاه که سه ضلع دانشگاه را می‌سازند. این افراد در انجام پروژه‌ها و فعالیت‌های تحقیقاتی و اداری دعوت شوند. این افراد به واسطه عشقی که به مجموعه دارند با تمام وجود به فعالیت و خدمت ادامه می‌دهند. این کار سبب ارتقا مجموعه می‌شود و مضاف بر آن مدیریت بر دانش اعمال می شود، بدین معنا که از تجربه سازمانی آنها استفاده می‌شود.
برای خانم افکاری از این که وقت گرانبهای خود را در اختیار ما گذاشتند کمال تشکر و قدردانی را داریم و برای ایشان موفقیت و توفیق روزافزون را آرزو می‌کنیم.
بنیاد حامیان دانشگاه تهران از خیرین نیک اندیش درخواست دارد با توجه به این ایام و لزوم حفظ فاصله گذاری اجتماعی، برای پرداخت مبالغ حمایتی خود به صندوق نیکوکاری بنیاد حامیان دانشگاه تهران، می توانند با مراجعه به بخش حمایت از دانشگاه وبسایت بنیاد حامیان به نشانی https://utf.ut.ac.ir/ نسبت به حمایت از آینده‌سازان کشور و اعتلای علم و دانش، اقدام نمایند.
هـر حمایتـی از طرف شما خیّر نیک اندیش، فـارغ از نـوع و مقـدار آن، الهـام‌بخـش آغـاز فصلـی جدیـد در آفرینـش آینـده روشـن بـرای جوانـان کشـور عزیزمـان خواهـد بـود.
برای اطلاع از آخرین اخبار، در حوزه‌های مختلف خیرین، بورسیه، رویداد‌ها و فراخوان‌های بنیاد حامیان دانشگاه تهران به کانال تلگرامی بنیاد به نشانی https://t.me/hamiyanUT و به صفحه اینستاگرام به آدرس @Hamiyanut بپیوندید.
