شاید واژه صلح عمری را تا به حال شنیده، اما با مفهوم آن به طور دقیق آشنا نباشید. بنابراین با ما همراه باشید…
در ابتدا لازم است با واژه‌ي صلح آشنا شويم. وقتي واژه‌ي صلح را مي‌شنويم، تقريبا يك معنا به ذهن همه‌ي ما خطور مي‌كند و آن اين است كه وقتي اختلافي بين دو يا چند نفر برقرار است، آن‌ها با هم توافق مي‌كنند كه هر طرف از بخشي از خواسته‌هاي خود صرف‌نظر كند تا هر دو تا حدودي به نتيجه‌ي مطلوب خود برسند؛ به عبارت ديگر آن‌ها با هم آشتي و سازش مي‌كنند.
حال اگر بخواهيم يك تعريف حقوقي از واژه‌ي صلح ارائه بدهيم، محدود به اين تعريف نخواهد شد. صلح شامل مواردي نيز مي‌شود كه هيچ‌گونه دعوايي بين دو طرف برقرار نيست، ولي آن‌ها در انجام امري با هم توافق و سازش مي‌كنند، و به اين علت به آن صلح گفته مي‌شود كه توافق آن‌ها هيچ عنواني در قانون ندارد و یا به طور خاص قانون در مورد آن صحبت نكرده است؛ بلكه افراد در توافق خود موضوعي را به وجود مي‌آورند كه در هيچ جاي قانون از آن صحبتي نشده است.
و اما واژه‌ي عمري؛ که منظور از آن به معناي طول عمر يك فرد است. و به همین منظور، طول عمر فرد نیکوکار يا طول عمر يك نفر ديگر را در قرارداد ذكر مي‌كنند.
و در نهايت اين كه معني اين دو واژه در كنار هم چيست؟!
آنچه كه باید به آن اشاره کنیم این است كه ما در قانون عنواني به نام صلح عمري نداريم و فقط عمري در قانون براي حق انتفاع عمري به كار برده شده است. حق انتفاع عمري به اين معناست كه فرد نیکوکار براي بهره‌مندی مدت قرار مي‌دهد كه آن مدت عمر يك شخص است. اين مدت‌ها مي‌تواند به اين صورت‌ها باشد؛ مثلا بگويد تا زماني كه من در قید حیات هستم يا تا زماني كه خودت زنده هستي يا تا زماني كه مادرم يا پدرم (يا هر شخص ديگر) كه زنده است، حق استفاده داري.
مي‌توانيم صلح عمري را با تركيب معاني اين دو واژه اين‌گونه تعريف كنيم كه هر شخصي مي‌تواند ملك يا املاكي از خود را به نام ديگري بزند ولي واگذاري ملك به ديگري با شرط يا شروطي باشد. به طور مثال فرد اگرچه مي‌خواهد ملكش را به ديگري واگذار كند اما چون تمایل دارد خودش تا آخر عمر در آن زندگي كند، آن ملك را به كسي كه مي‌خواهد واگذار مي‌كند، ولي مي‌گويد تا زماني كه زنده هستم خودم مي‌خواهم در ملكم سكونت كنم و پس از من تو حق سكونت يا اجاره را داري.
صلح عمری و نیکوکاری در حوزه دانش و دانشگاه
از طریق صلح عمری می‌توان دارایی مدنظر خود را صرف تحصیل دانشجویان مستعد و پرتلاش و نخبگان کشور نمود. با صلح عمری می‌توان فارغ از محدودیت‌هایی که در وقف و وصیت وجود دارد، دارایی خود را صرف امور تحصیلی دانشجویان و دانشگاه نمود.
مراکز علمی-تحقیقاتی، فرهنگی و دانشگاهی در سراسر دنیا از همین روش برای تامین هزینه‌های خود استفاده می‌کنند. صلح عمری رایج‌ترین نوع قرارداد خیریه است، زیرا افراد تمایل دارند تا زمانی که در قید حیات هستند، تکلیف اموال و ثروت خویش را معلوم کنند. نیکوکاران نیز اموال خود را بدین گونه هبه می‌کنند و دارای حق تام برای تعیین دقیق نیّت خود مبنی بر اینکه دارایی‌شان در کدام یک از شاخه‌های نیکوکاری به استفاده برسد، هستند.
بنیاد حامیان دانشگاه تهران در جهت تسهیل فرآیند انجام صلح عمری خیرین محترم در دانشگاه تهران، با ارائه مشاوره و بسترسازی، نظارت بر اجرای مناسب نظرات و اهداف قانونی و شرعی خیرین در طول حیات ایشان و بعد از آن، و معرفی رویه‌های مناسب جهت حمایت از دانشجویان برتر و مستعد و طرح‌های علمی-پژوهشی و کارآفرینی آنان، برای خیران نیک‌اندیشی که به دنبال آفرینش و خلق آینده درخشان برای شکوفایی جوانان هستند، بستری قابل اعتماد و دارای امکاناتی اثربخش می‌باشد.
