به گزارش روابط عمومی بنیاد حامیان دانشگاه تهران، برای توصیف عظمت و اهمیت نیکوکاری، چه مرجعی بهتر از استاد سخن، سعدی شیرازی در قند پارسی وجود دارد؟! کمی با او همراه شویم و علاوه بر شیرین کردن کام‌مان، جرعه‌ای معرفت هم بنوشیم.
سعدی قصیده‌ای شاهکار و شیرین در بخش مواعظش دارد که آدمی هیچ‌گاه از خواندنش سیر نمی‌شود:
بس بگردید و بگردد روزگار دل به دنیا در نبندد هوشیار
ای که دستت می‌رسد کاری بکن پیش از آن کاز تو نیاید هیچ کار
اینکه در شهنامه‌ها آورده‌اند رستم و رویینه‌تن اسفندیار
تا بدانند این خداوندان ملک کز بسی خلق است دنیا یادگار
این همه رفتند و مای شوخ چشم هیچ نگرفتیم از ایشان اعتبار
ناپایداری دنیا نزد سعدی
او سخنش را با تاکید بر ناپایداری دنیا آغاز می‌کند، مفهومی بسیار آشنا و عمیق در ادبیات پارسی؛ البته که در اینجا سعدی برخلاف خیام و جریان فکری منتسب به او، نتیجه‌ای بسیار متفاوت‌تر و کاربردی‌تری از مضمون ناپایداری دنیا و فانی بودن انسان می‌گیرد. او تنها دعوت به غنیمت‌شماری دم با خوش‌گذرانی نمی‌کند بلکه به دنبال انجام دادن کاری خردمندانه و مفید است.
ای که وقتی نطفه بودی بی‌خبر وقت دیگر طفل بودی شیرخوار
مدتی بالا گرفتی تا بلوغ سرو بالایی شدی سیمین عذار
آنچه دیدی بر قرار خود نماند واین چه بینی هم نماند بر قرار
دیر و زود این شکل و شخص نازنین خاک خواهد بودن و خاکش غبار
گل بخواهد چید بی‌شک باغبان ور نچیند خود فرو ریزد ز بار
این همه هیچ است چون می‌بگذرد تخت و بخت و امر و نهی و گیر و دار
راه رستگاری
با تشبیه‌هایی بسیار زیبا بر همان مفهوم پیشین تاکید می‌کند و سپس راه رستگاری را نشان می‌دهد:
نام نیکو گر بماند زآدمی به که از او ماند سرای زرنگار
سال دیگر را که می‌داند حساب؟ یا کجا رفت آن که با ما بود پار؟
خفتگان بیچاره در خاک لحد خفته اندر کلهٔ سر سوسمار
صورت زیبای ظاهر هیچ نیست ای برادر سیرت زیبا بیار
ارزش خرد
راه حل او نیکوکاری است. اما قرار نیست صرفا شعار بدهد و حرف‌های زیبا بزند، سخنش را بسط می‌دهد تا بر روشنایی راه بیفزاید:
هیچ دانی تا خرد به یا روان من بگویم گر بداری استوار
آدمی را عقل باید در بدن ور نه جان در کالبد دارد حمار
پیش از آن کاز دست بیرونت برد گردش گیتی زمام اختیار
گنج خواهی، در طلب رنجی ببر خرمنی می‌بایدت، تخمی بکار
او بر انجام کار و سرمایه‌گذاری، آن هم به صورت خردمندانه تاکید می‌کند. رعایت کردن همین ظرایف است که سعدی را خاص کرده و بر اهمیت سخنش افزوده است.
حق نباید گفتن الا آشکار
یک نکته بسیار مهم دیگر نیز وجود دارد، سعدی این قصیده را برای امیر انکیانو، حاکم وقت فارس سروده است! اینجاست که ارزش سخن او بسیار بیش‌تر می‌شود زیرا مشخص می‌شود اولین عامل به این اشعار، شخص شیخ اجل است. او با سخنی سنجیده، استوار و قاطع این سردار مغول را ارشاد می‌کند:
ای که داری چشم عقل و گوش هوش پند من در گوش کن چون گوشوار
نشکند عهد من الا سنگدل نشنود قول من الا بختیار
سعدیا چندان که می‌دانی بگوی حق نباید گفتن الا آشکار
هر که را خوف و طمع در کار نیست از ختا باکش نباشد وز تتار
از درون خستگان اندیشه کن وز دعای مردم پرهیزگار
منجنیق آه مظلومان به صبح سخت گیرد ظالمان را در حصار
در مقاله موثرترین و بهترین کار خیر ممکن می‌توانید بیش‌تر درباره انجام خردمندانه کار خیر بخوانید و در راه زیبایی که سعدی شیرازی از آن سخن گفته قدم بگذارید.
برای خواندن مطالب بیش‌تر و جذاب‌تر و همراهی با ما در راستای ساختن بنیادی نیک و مستحکم برای دانشگاه و پیش‌بردن مرزهای علم، سایت و صفحات بنیاد حامیان دانشگاه تهران در فضای مجازی را دنبال نمایید.
برای ورود به صفحه جایزه حمایتی تحصیلی بنیاد حامیان: کلیک کنید
برای ورود به کانال تلگرام بنیاد حامیان: کلیک کنید
برای ورود به صفحه اینستاگرام بنیاد حامیان: کلیک کنید
برای ورود به کانال واتساپ بنیادحامیان: کلیک کنید
گرافیست: اسلام گله‌بان
نویسنده: محمدامین جراح
